Συνέντευξη στην εφημερίδα «Τόλμη» (18.03.2007)

Χρώμα ερημώσεως ακράδαντο κίτρινο
στο χρωστήρα του έαρος απεγνωσμένου πάντα
συμμερίζεσαι του λευκού την ταπείνωση
κι αναμέλπεις οπτικά ζητήματα ερμηνείας.
Ν. Καρούζος

Θα έλεγε κανείς ότι είμαστε εκτός εποχής, "παλιομοδίτες". Eκτός από τους "πολιτιστικούς συλλόγους" που κάποια στιγμή θα έπρεπε να δούν το πόσο πολιτιστικοί είναι, σπάνια πια οι άνθρωποι ενώνονται κάτω απο ομαδικό πνεύμα κοινής δραστηριότητας μιας και η εποχή εμπνέει την ατόμικότητα μας και όχι την συλλογικότητα.

Η ιδέα ήρθε πριν τρία χρόνια όμως ουσιαστικά δραστηριοποιείστε εδώ κι έναν χρόνο.

"Έχουμε αποκτήσει νομική υπόσταση ένα χρόνο τώρα. Η διαφορά η δική μας σε σχέση με τους άλλους συλλόγους που εμφανίστηκαν κατά καιρούς είναι ότι υπάρχει μία μορφή κρίσης των μελών που εντάσσονται σ' αυτό το σύλλογο.

Σύμφωνα με το καταστατικό τα μέλη πρέπει ή να είναι απόφοιτοι της Σχολής Καλών Τεχνών ή μέλη του Εικαστικού Επιμελητηρίου. Έχουμε, λοιπόν, μία ασφαλιστική δικλίδα ότι αυτοί που αποτελούν το "Δίκτυο Εικαστικών" είναι, ή προσπαθούν να γίνουν καλλιτέχνες. Τα μέλη μας είναι 45 και σύντομα θα είμαστε 50. Είναι ελάχιστοι οι συνάδελφοι που δεν έχουν δραστηριοποιηθεί μέχρι στιγμής στο σύλλογό μας. Όμως έχουν δίκιο να διατηρούν τις επιφυλάξεις τους. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις στο πώς θα μετεξελιχθούν τα πράγματα, επίσης απ' αυτούς είχαν κάποιοι κακές εμπειρίες από προηγούμενες προσπάθειες. Κι αυτές οι κακές εμπειρίες απωθούν από τις συλλογικές προσπάθειες.

Παρ' όλα αυτά καταφέραμε να έχουμε στο σύλλογο και την παλιά φουρνιά των καλλιτεχνών της πόλης με όλο τον σεβασμό που τους ανήκει, π.χ. Γιάννη Μιγάδη, Ασπασία Παποδοπεράκη, Γιώργο Γεωργιάδη, Αριστόδημο Παπαδάκη, Αριστείδη Βλάσση".

Σε τι αποσκοπεί το Δίκτυο Εικαστικών;

"Τα τελευταία χρόνια συνηθίζεται οι σύλλογοι να έχουν παρεκκλίνει των αρχικών τους στόχων και να αποτελούν "σφραγίδες" συνάμα να επιδιώκουν χορηγίες και άλλα παρόμια. Εμείς, κατά κάποιο τρόπο, είπαμε ότι δεν θα είμαστε σύλλογος-μαϊμού.

Μπορεί να έχουμε την ανάγκη της "παρηγορίας", δηλαδή της αλληλοϋποστήριξης. Για να γίνει κάποιος καλλιτέχνης δεν χρειάζεται μόνο τεράστια προσωπική προσπάθεια αλλά και μία ανοχή απο το περιβάλλον του, ίσως κάποιους φίλους να σε ενθαρρύνουν. Ο Σύλλογος αυτό το σκοπό έχει. Την "παρηγορία" και την ομαδική δραστηριότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι ζούμε σε μία εποχή αρνητική προς την τέχνη, σε μία κοινωνία που διάγει την εποχή της "Θεοπούλας". Ωραιοποιούμε, δηλαδή, την ηλιθιότητα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι αν εμείς δεν βγούμε και πούμε σαν είδηση του Συλλόγου ότι σφάξαμε δύο συναδέλφους και ετοιμαζόμαστε να εκτελέσουμε άλλους δύο, δεν θα δώσει κανείς σημασία σε εμάς. Μα εμείς δεν θα κάνουμε τέτοια πράγματα

Ονειρευόμαστε πολλά. Στα πρώτα κείμενα μας, καταγράψαμε αρκετούς στόχους και σκοπούς του "Δίκτυο Εικαστικών" μερικοί απο αυτούς είναι:

-Διατύπωση ουσιαστικού πολιτιστικού λόγου
-Ανάδειξη και προβολή σύγχρονων μορφών εικαστικής αναζήτησης και έκφρασης
-Αναζήτηση τρόπων έκφρασης, θέσεων, απόψεων, αντιλήψεων σε θέματα αισθητικής και τέχνης.
-Προώθηση της επαφής και της συνεργασίας των καλλιτεχνών.
-Επικοινωνία και συνεργασία με ομάδες ή άτομα, καλλιτέχνες εντός ή εκτός Κρήτης.
-Δημιουργία κύκλου φιλότεχνων.
-Μορφές επικοινωνίας και εξοικείωσης του κοινού με τις σύγχρονες εικαστικές τέχνες και τους δημιουργούς.
-Διοργάνωση υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικών γεγονότων.
-Προώθηση προτάσεων σε Δημόσιους και Δημοτικούς φορείς Τέχνης και Πολιτισμού.
-Διοργάνωση υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικών γεγονότων.
-Σχεδιασμός εκδηλώσεων επιμορφωτικού και παιδευτικού ρόλου για καλλιτέχνες και κοινό.
-Σχεδιασμός και υλοποίηση Εικαστικών θεσμών.
-Περιοδική Εκδοση τεύχους καλλιτεχνικών πληροφοριών και σχεδιασμός ιστοσελίδας των τοπικών καλλιτεχνών και του έργου τους.

Θα περιχαρακωθείτε στο να στηρίζετε ο ένας τον άλλο ή θα βγείτε προς τα έξω ομαδικά;

"Έτσι όπως είναι τα ΜΜΕ πια, είναι εύκολο όποιος λέει βλακείες να τον προβάλουν παντού. Όποιος είναι λίγο "νούμερο" οπως συνηθίζεται να λέμε είναι αποδεκτός. Εμείς αποφασίσαμε εκτός των προαναφερθέντων στόχων μας, ότι θα δείξουμε την δουλειά μας, αυτό μας ενδιαφέρει και που με αυτό τον τρόπο επικοινωνούμε καλύτερα. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνουμε αιτήσεις σε οργανισμούς, να δεχτούμε τις προτάσεις της τοπικής κοινωνίας να διαμορφώσουμε κατάληλους χώρους κ.λ.π. Χρειάζεται αρκετό τρέξιμο".

Η σχέση σας με τον δήμο Ηρακλείου ποια είναι;

"Από τον περασμένο Σεπτέμβριο προσπαθούμε με τηλέφωνα και αιτήσεις πρωτοκολλημένες να επικοινωνήσουμε με τον δήμο. Ο μοναδικός κοινωνικός, πολιτιστικός οργανισμός που θα μπορούσε να υπάρξει θά πρέπει να είναι μέσα από το Δήμο. Άλλες πόλεις της Ελλάδας έχουν φροντίσει γι' αυτό. Έχουν κάνει οργανισμούς, εταιρίες πολιτιστικές με σπουδαία αποτελέσματα. Μέγαρα μουσικής, χώρους εκθέσεων όπως ο Βόλος, η Λάρισα, η Πάτρα. Ακόμα και στην υπόλοιπη Κρήτη τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα. Στα Χανιά η Πινακοθήκη κάνει μία εξαιρετική επαγγελματική δουλειά, με προσωπικό και ευθύνη πανελλαδικής εμβέλειας. Στο Ρέθυμνο η Πινακοθήκη Κανακάκη έχει κάνει μαγικά πράγματα όπως και στον Αγ. Νικόλαο ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου εχει τον ετήσιο πανελλαδικό διαγωνισμό ζωγραφικής ενας αρκετά σοβαρός θεσμός που ειχε πλαισιωθεί μεχρι πέρσι το καλοκαίρι απο σαράντα εκθέσεις".

Σε αυτό το πολιτιστικό έλλειμμα που αναφέρετε, εσείς, ως Σύλλογος, τι αντιπροτείνετε;

"Εμείς δεν έχουμε βιώσει τίποτα ουσιαστικό ακόμα στο Ηράκλειο και οι προσπάθειες που γίνανε μεχρι τα τώρα ήταν αποσπασματικές. Κάποιοι έστησαν συμπτωματικά εκθέσεις εξαιρετικές, όπως π.χ. από την Βικελαία ο Ν. Γιανναδάκης, πρότεινε δύο μοναδικές εκθέσεις με τα Φαγιούμ και τον Θεοτοκόπουλο. Αυτά όμως ήταν συμπτωματικά. Τέτοιες εκδηλώσεις προάγουν το πολιτιστικό ένστικτο του κόσμου. Γιατί βλέπουν και οι μη ειδικοί και μορφώνονται. Αλλο αυτό, όμως, και άλλο η καλλιτεχνική δράση. Και αυτό σημαίνει σε βάθος προσπάθεια αλλα με αφετηρία το σήμερα. Οργάνωση θεσμών που όσο περνά ο καιρός θα εξελλίσονται και δραστηριοποιούνται αναβαθμίζοντας το γενικότερο επίπεδο. Το Ηράκλειο, δυστυχώς, ενώ είχε πάντα πνευματικούς ανθρώπους, για κάποιο λόγο που κανείς δεν εξήγησε ποτέ, δεν έχει πολιτιστικές αφετηρίες. Δηλαδή, η "πολιτιστική επιτροπή" δεν παράγει αποτελέσματα. Οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις και οι χειμερινοί διαγωνισμοί δεν μπορούν να αποτελουν πανάκεια.

Για τον χώρο των εικαστικών η μοναδικη διαθέσιμη αίθουσα η Βασιλική του Αγίου Μάρκου έχει ξεχωριστή σημασία. Καμμιά φορά βλέπουμε να παρουσιάζει εικόνα "κορνιζάδικου" όπως λένε πολλοί συνάδελφοι μας. Σε αυτόν τον χώρο έχουν γίνει πολύ σπουδαίες εκθέσεις αλλά για να αποκτήσει ένας χώρος σεβασμό και ιστορία πρέπει να μην διαταράσσεται από "σκουπίδια"".

Μιλήσατε για την αδιαφορία των ιθυνόντων. Υπάρχουν όμως και αυτοί που λένε ότι και εσείς θα πρέπει να δημιουργήσετε ευκαιρίες, να τολμήσετε να βγείτε μπροστά.

"Πρέπει να ξέρετε ότι οι εν ενεργεία καλλιτέχνες στην πόλη παρουσιάζουν δουλειά, κι εδώ και αλλού, Αθήνα, Θεσσαλονίκη και μάλιστα κάνουν καλή δουλειά. Ποτέ δεν κάναμε έκθεση κάπου και μας είπαν α! είστε από την επαρχία, είστε χωριατάκια. Πρέπει να ξέρετε ότι δύο πράγματα βάλλουν τον πολιτισμό. Η αδιαφορία και η πολιτισμική παγκοσμιοποίηση, και το πρώτο πράγμα που βάλλουν είναι ο λαϊκός πολιτισμός, ο καθημερινός πολιτισμός. Η αδιαφορία ειναι αυτή που καταστρέφει τον σύγχρονο πολιτισμό, το μοντέρνο, την πρωτοπορία που θέλει την ενίσχυση και βοήθεια του περιβάλλοντος για να δείξει δουλειά, να αναδειχθεί. Εδω ακριβώς αναφερόμαστε στο τι συμβαίνει. Όπως καταλαβαίνετε, όταν κάνει κάποιος μια έκθεση σε μία γκαλερί, η γκαλερί κοιτάζει την τσέπη όπως όλες οι επιχειρήσεις. Για να κάνει κάποιος μία έκθεση με ελευθερία και δημιουργικότητα πρέπει να έχει την οικονομική ανοχή, να μην τον "επιβαρίνει στην τσέπη". Δεν μπορεί να πληρώνει για να κάνει μία έκθεση σε δημόσιους χώρους. Μην ξεχνάμε ειναι "φορολογούμενος πολίτης" και η πόλις του ανήκει.

Από την άλλη μεριά αυτό που ζητά η κοινωνία είναι τα "εντυπωσιακά" πράγματα. Εθισμένοι από τις τηλεοπτικές υπερβολές ο κόσμος παρασύρεται σε ευκολοχώνευτα πράγματα αυτό που συχνα ακούγετε με τον τίτλο πουλάει άρα δικαιολογείται να υπάρχει. Οι παρεμβάσεις που σκέφτεται το "Δίκτυο εικαστικών" να κανει, παρεμβάσεις με κοινωνικό-αισθητικό περιεχόμενο, μοιραία θα βρεθουμε σε αντιπαράθεση".

Εσείς αντιτίθεστε σε αυτήν την σύγκρουση αν είναι να βγει σε καλό;

"Υπάρχει κανείς που έρχεται σε σύγκρουση με το κατεστημένο σήμερα πλήν των φοιτητών;"

Από την φύση σας όμως δεν θα έπρεπε να βρίσκεστε εκτός κατεστημένου;

"Δυστυχώς, κάποιος για να έχει αποτέλεσμα πρέπει να συνεργαστει με την πολιτεία. Από αρχαιοτάτων χρόνων οι χορηγίες αυτό δείχνανε. Όσοι ήρθαν σε σύγκρουση έκαναν βέβαια μία προσωπική καριέρα πάρα πολύ ωραία αλλά σπανίως η κοινωνία στηρίζει τέτοιες περιπτώσεις. Δεν θέλουμε να συγκρουστούμε, αλλα να προτείνουμε κάποιες ιδέες. Λέμε ότι οι υπεύθυνοι πολιτισμού πρέπει να είναι καταρτισμένοι. Δεν μπορούν να προσφέρουν στον πολιτισμό ανθρωποι με μοναδικό προσόν οτι ειναι εκλεγμένοι. Πρέπει να υπάρχουν ειδικοί. Άνθρωποι ευαίσθητοι, που έχουν την γνώση. Δεν ειναι γόνιμο να καθορίζει η πολιτική τα πολιτιστικά θέματα. Ο πολιτισμός είναι κατι πολυσύνθετο. Δεν είναι για παράδειγμα, πόσα βγάλαμε, πόσα πληρώσαμε, πόσα πληρωθήκαμε. Είναι χίλιες δύο γνώσεις.

Το Υπουργειο Πολιτισμού που έμαθε την υπαρξή μας μας υποσχέθηκε οτι θα μας παραχωρείσει ενα κατάλληλο οίκημα να στεγαστούν οι δραστηριότητες του Δικτύου και με εκθεσειακο χώρο. Αυτά οπως καταλαβαίνετε θέλουν πολλη δουλειά".

Πέραν τον τοπικών αρχόντων, οι πολίτες του Ηρακλείου, έχουν πολιτιστική κουλτούρα;

"Ο κόσμος αντιδρά κατά πώς τον μαθαίνουν. Αυτό παίζει ρόλο. Όπου κι αν πήγα σε οποιαδήποτε αίθουσα τέχνης είδα κόσμο που ενδιαφέρεται, συζητάει, που ασχολείται. Το κοινό σε όλα τα ειδη τέχνης δημιουργήτε με δυσκολία μεγάλη και χάνεται με ένα απλό λάθος. Όταν λέμε για ποιότητα ζωής ξέρουμε π.χ. ότι από τότε που οι τουαλέτες μπήκαν μέσα στα σπίτια αναβαθμίστηκε η ζωή. Σύμφωνοι. Από τότε που έχουμε νερό στην κουζίνα μας και δεν το φέρνουμε με το λαΐνι αναβαθμίστηκε η ζωή μας. Τι είναι, όμως, αυτό που καθορίζει την ποιότητα της ζωής; Αν διαβάσει κανείς Παπαδιαμάντη, Καζαντζάκη, Καρούζο, Μπωντλαίρ τί καθορίζουν αυτοί οι δημιουργοί ως ποιότητα ζωής; Τι αλλο απο το περιβάλλον στο οποίο ζεις, να σου υμνεί την ζωή και την καθημερινότητα; Ο Φανουράκης ο ζωγράφος μας έλεγε επιγραμματικά "άσχημη πόλη, άσχημοι πολίτες".

Τι ερεθίσματα σας δίνει αυτή η πόλη για να δημιουργήσετε;

"Θα σας πω. Ήρθαμε πρόσφατα σε επικοινωνία με τον κ. Καλοκαιρινό, δ/ντή του Ιστορικού Μουσείου για να πραγματοποιήσουμε ένα όνειρο, μία διημερίδα. Να φέρουμε τεχνοκριτικούς και ιστορικούς τέχνης, κάπως προχωρημένους και διάφορους καλλιτέχνες ποιητές για να μιλήσουν για τη σύγχρονη και μελλοντική εικαστική δράση.

Ψάξαμε να βρούμε ένα θέμα για την δική μας έκθεση, το μοναδικό που μας φάνηκε χρήσιμο ήταν το "τί είναι αυτή η πόλη που ζούμε". Δηλαδή, να απεικονίσουμε την σημερινή πόλη. Μόνο εκεί βρήκαμε ένα ενδιαφέρον σημείο".

Νιώθετε ότι πρέπει να συμβιβάζεστε κάποιες φορές στα ερεθίσματα που παίρνετε;

"Το μεγάλο πρόβλημα στις καλλιτεχνικές δραστηριότητες είναι ότι είμαστε αναγκασμένοι να παράγουμε χρήματα για να ζήσουμε. Σε κάποιες χώρες οπως π.χ. στην Ολλανδία όταν κάποιος αποδείξει ότι είναι καλλιτέχνης μπορεί να εισπράξει μία μόνιμη επιχορήγηση, όπου δουλεύει ανεξάρτητα με το τι παράγει και πόσο πουλάει αυτό".

Πού αποδίδετε το γεγονός ότι το Ηράκλειο, παρά τις πολιτιστικές ελλείψεις που αναφέρατε, είναι γενέτειρα σημαντικών δημιουργών στην Τέχνη και τα Γράμματα, αν και οι περισσότεροι έχουν φύγει και αναδεικνύονται μακριά του;

"Η Τέχνη είναι έμφυτη στη ζωή των ανθρώπων. Κάποιοι άνθρωποι έχουν ένα επιπλέον χάρισμα και πιστεύω ότι η ζωή των καλλιτεχνών είναι η ομορφότερη, μετά τους αγρότες που παρακολουθούν την ζωή και τον θάνατο καθημερινά. Οι καλλιτέχνες έχουν ένα όμορφο τρόπο να ζήσουν. Είπατε στην ερώτηση σας την λέξη-κλειδί, "φύγανε". Ουδείς προφήτης στον τόπο του.".

Εσείς παραμείνατε.

"Πολλοί κάνανε αυτη την επιλογή. Άλλοι δεν είχαν κανένα λόγο να μείνουν εδώ, άλλοι είχαν γιατί ήταν ερωτευμένοι, γιατί είχαν ένα σπίτι να τους περιμένει. Σημασία έχει ότι δεν πρέπει να είσαι πρόσφυγας. Πολλοί συνάδελφοι που έχουν πολύ καλύτερη εξέλιξη καλλιτεχνικά, έφυγαν εκτός Ηρακλείου ή Ελλάδας. Η επαρχία κι ιδιαίτερα το Ηράκλειο, ενώ βγάζει εξαιρετικούς ανθρώπους, έχει ταυτόχρονα και μία κατάρα. Τους εξοστρακίζει, έχουν περάσει μεγάλες φυσιογνωμίες από την πόλη κι ελάχιστα κατάφεραν να διατηρήσουν την δημιουργικότητα τους τους γιατί είχαν πάντα κάποιους να τους σχολιάζουν. Είναι η κατάρα της επαρχίας που έχει αυτό το ψευτοκουτσομπολιό. ".

Έχετε έτοιμο κάποιο πρόγραμμα δράσεων;

"Έχουμε κάνει μία αίτηση στο δήμο Ηρακλείου για μία έκθεση στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου όμως περιμένουμε να συσταθεί επιτροπή για τον έλεγχο της αίτησης. Ωστόσο, στις 28 Μαρτίου, στο πλαίσιο παγκόσμιου συνεδρίου ενδοκρινολογίας με διοργανωτή την Ενδοκρινολογική εταιρεία και τον κ. Μ. Μπούκη θα παρουσιάσουμε μία έκθεσή μας στο ξενοδοχείο Creta Maris. Παράλληλα θα συνεχίσουμε τον διάλογο με το Ιστορικό Μουσείο. Πολλά σκεφτόμαστε και γι άυτά προσπαθούμε.

Διοικητικό Συμβούλιο
Δημήτρης Τζάνης πρόεδρος,
Μανόλης Αποστολάκης αντιπρόεδρος,
Μανόλης Σαριδάκης ταμίας,
Θάνος Βιδάκης γραμματέας
και μέλη οι, Κώστας Περάκης,
Σταυρούλα Καλαποθαράκου και
Βασίλης Γρατσίας.